Cinsel işlev bozuklukları, bireyin cinsel etkinliği gerçekleştirmesini veya cinsel etkinlikten haz alınmasını engelleyen sorunlar olarak tarif edilebilir. Cinsel işlev bozuklukları genel olarak cinsel etkinlik döngüsünün aşamalarına bağlı olarak açıklanır. İnsanın cinsel etkinlik döngüsü şu aşamalardan oluşur:
1. İstek aşaması: Bu aşama içsel ya da dışsal her hangi bir uyaran sonucunda (imgeleme, dokunma.. vb) cinsel isteğin duyulduğu aşamadır.
2. Uyarılma (heyecan) aşaması: Bu aşamada cinsel organlarda kan akışının hızlanması, kalp atışlarının ve nefes almanın hızlanması gibi fiziksel değişiklikler gerçekleşir. Her iki cinsiyette de beden kendini cinsel birleşme aşamasına hazırlar.
3. Orgazm Aşaması: Bu aşamada cinsel haz en üst düzeye ulaşır, bedendeki kasılmalarla birlikte orgazm açığa çıkar. Erkeklerde boşalma olur, ancak nadir de olsa boşalma olmadan orgazma ulaşılması da mümkün olabilmektedir.
4. Çözülme Aşaması: Bu aşamada bedende genel bir gevşeme ve kendini iyi hissetme hali açığa çıkar. Kan dolaşımı, kalp atışı ve nefes alıp verişler normale döner. Erkeklerde bu aşamadan sonra bir süre sertleşme veya uyarılma görülmez. Bu süre kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Cinsel işlev bozuklukları, yukarıda aktarılan cinsel etkinlik döngüsünün istek, uyarılma veya orgazm aşamalarında ortaya çıkabilir. Cinsel işlev bozuklukları genel olarak 4 temel kategori altında sınıflanmaktadır:
1-Cinsel istek bozuklukları: Hem kadında hem de erkekte cinsel istek azalmıştır veya hiç yoktur. Azalmış (hipoaktif) Cinsel İstek Bozukluğu ve Cinsel Tiksinti Bozukluğu bu kategoride yer almaktadır.
Cinsel uyarılma bozuklukları: Cinsiyete bağlı olarak uyarılma, ıslanma, kabarma ya da ereksiyonun sağlanmasında veya devam ettirilmesinde zorluk çekildiği bozukluklardır Erkeklerde Erektil Bozukluk ve kadınlarda Cinsel Uyarılma Bozukluğu bu kategori altında bulunmaktadır.
2-Orgazm bozuklukları: Kadında Orgazm Bozukluğu, Erkekte Orgazm Bozukluğu ve Erkeklerde görülen Erken Boşalma bu kategori altında yer almaktadır. Kadında veya erkekte cinsel etkinlik sırasındaki olağan bir cinsel uyarılma evresi olmasına rağmen, orgazm sürekli olarak gecikmekte, hiç gerçekleşmemekte veya erken boşalma olmaktadır.
3-Cinsel ağrı bozuklukları: Hem kadınlarda hem de erkeklerde cinsel ağrı bozuklukları görülebilir. Disparoni olarak adlandırılan Cinsel Ağrı Bozukluğunda, kadınlarda veya erkeklerde cinsel ilişki sırasında genital bölgelerde sürekli ve yineleyici bir ağrı olmaktadır. Vajinusmus ise sadece kadınları etkileyen bir Cinsel Ağrı Bozukluğudur. Vajinusmusda vajinal kaslarda cinsel birleşmeyi engelleyecek şekilde istemsiz kasılmalar ortaya çıkmaktadır.
Cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde doğru tedavi yönteminin belirlenebilmesi için öncelikle cinsel işlev bozukluğunun nedenlerinin belirlenmesi gerekir. Cinsel İşlev Bozuklukları fizyolojik ya da psikolojik etkenlerden kaynaklanabilmektedir. Cinsel işlevde bozulmayla ilişkili olabilecek fiziksel sorunlardan bazıları şunlardır:
• Kalp ve damar rahatsızlıkları
• Diyabet
• Hormonal dengesizlikler
• Endokrin bozuklukları
• Prostat büyümesi
• Kronik böbrek ya da karaciğer sorunları
• Nörolojik bozukluklar
• Antidepresanlar ve antihistaminler gibi bazı ilaçlara bağlı yan etkiler
• Alkol, nikotin, uyuşturucu gibi maddelere bağlı etkiler
Cinsel işlevlerde bozulmaya yol açabilecek psikolojik etkenlerden bazıları ise şunlardır:
• Cinsel performansla ilgili endişe ve kaygı
• Cinsel etkinlikle ilgili suçluluk duyguları
• Stres
• Depresyon
• Kaygı bozukluğu
• Geçmişte cinsel travmaya maruz kalmış olma
• Beden imgesiyle sorunlar
• Özgüven sorunları
• Çiftler arası anlaşmazlık
Cinsel işlev bozuklukları, fiziksel, psikolojik, sosyal ve kültürel koşullardan etkilenmektedir. Cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde, bozukluğun kaynaklarının doğru belirlenmesi ve bozukluğun bireysel tablosuna uygun bir tedavi ve terapi yaklaşımının uygulanması önemlidir. Psikolojik faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan Cinsel İşlev Bozuklukları, cinsel işlev bozukluğu tedavisinde uzmanlaşmış profesyonellerce yürütülen psikoterapi yoluyla tedavi edilebilmektedir.
Bakırköy Psikiyatri Tedavi ve Araştırma Merkezi’nde Cinsel İşlev Bozukluklarına yönelik olarak uzman kadromuzca psikoterapi hizmeti verilmektedir. Yaşadığınız sorunlarla ilgili uzman kadromuzdan destek almak için merkezimizi telefonla arayarak randevu alabilirsiniz.