Şizofreni nedir? Kimlerde görülür, belirtileri ve tedavi yöntemleri..

Şizofreni’de iki tip belirti kümesi tanımlanmıştır. Bunlar: pozitif ve negatif belirti kümeleridir. Negatif belirtiler insanda olması gereken bazı özelliklerin ve yaşantıların (örneğin irade kullanma, hayattan zevk alma) azalması veya kaybolmasıyla karakterizedir.

Pozitif belirtiler ise aslında olmaması gereken yaşantıların ortaya çıkmış halidir.  Bunlar: Hezeyanlar, halusinasyonlar, düşünce ve davranış bozukluklarıdır.

Hezeyanlar:

Bir kişinin somut bir kanıt bulunmamasına karşın kararlı biçimde kendini ikna ettiği yanlış inançlardır. Hezeyanı olan kişi kendisine eziyet edildiğine, özel güç veya yeteneklere sahip olduğuna, düşünce ve davranışlarının dışsal bir gücün denetiminde bulunduğuna inanır. Hezeyanlar çok değişik tarzlarda olabilir. (Hava durumunu kontrol yeteneğine sahip olduğuna inanmak veya başka bir dünyadan yabancılarla iletişim kurduğuna inanmak gibi).

Halüsinasyonlar:

Şizofrenide en yaygın halüsinasyon türü işitseldir; kişi hayali sesler duyduğunu zanneder. Kimi zaman şizofreni hastası bu seslerle uzun süre konuşur. Kimi zaman sesler hastaya hareketleri konusunda komutlar verir. Daha az rastlanan halüsinasyon türlerinde gerçekte olmayan ama hastaya bütünüyle gerçek gibi gelen görme, hissetme, tatma veya koku alma gibi olaylar olabilmektedir. Kişi olağan renk ve şekilleri farklı biçimde algılar ve bunların özel anlamlarla yüklü olduklarını düşünür.

Düşünce Bozukluğu:

Düşünce bozukluğu olan kişi ne söylediği ve nasıl söylediği konusunda karmaşa yaşar. Kişinin konuşmasının izlenmesi, bir konudan ötekine atladığı ve mantık bağlantıları zayıf olduğu için zordur. Düşünce sürecinde kesintiler olabilir, yalnızca konuşan kişi için anlamlı bir hal alır. Kimi durumlarda düşüncelerinin çalındığını ya da kendi düşüncelerinin bir yabancı tarafından etki veya kontrol altına alındığını sanır. Ciddi vakalarda konuşma anlaşılmayacak ölçüde kesik ve karmaşık duruma gelir.

Davranış Bozukluğu:

Kimi şizofreni hastaları toplumsal kuralları ihlal edecek davranışlar (örn., kalabalık içinde soyunmak) gösterir. Çirkin hareketler, tuhaf yüz ifadeleri, amaçsız davranışlar gösterirler.

Pozitif belirtilerin tanınması kolaydır, çünkü bunlar normalden belirgin olarak farklıdır. Ancak halüsinasyon veya hezeyan gibi pozitif belirtilerin varlığı kesin olarak kişinin şizofreni olduğu anlamına gelmez. Örneğin alkol veya uyuşturucu kullanan, ağırdepresyon, mani geçiren, beynine darbe alan ya da kimi tıbbi hastalıklarda da kişiler benzer belirtiler gösterebilir.

Pozitif belirtiler kişinin toplumsal işlevini engelleyeceği için hasta genellikle bir psikiyatri hastanesine kabul edilir. Antipsikotikilaçlar pozitif belirtileri önlemekte veya yoğunluğunu azaltmakta, yeniden ortaya çıkma olasılığını düşürmektedir. Ancak kişi negatif belirtiler göstermeye devam edebilir.

Stres dolu bir yaşam deneyi, ilaçların kesilmesi ya da dozajın azaltılması durumunda belirtiler yeniden ortaya çıkacaktır. Bu tür geri dönüşler, kişinin daha önce yeterli gelen dozda ilaç almaya devam etmesi ve görünür bir neden olmaması durumlarında da görülebilmektedir.

Pozitif belirtiler “delilik” ile ilişkilendirildiğinden damgalanmaya sebep olurlar. Hezeyan, halüsinasyon, düşünce ve davranış bozuklukları şizofreni hastalarının insanlar tarafından “deli” olarak damgalanmasına sebep olan belirtilerdir. Hemen şizofreni tedavisi için uzman psikologlarımızdan randevu alın.